W 1570 roku, dokładnie 450 lat temu, papież św. Pius V ogłosił bullę Quo primum, w której ustanowił jednolity ryt Mszy Świętej dla całego Kościoła łacińskiego. Ta decyzja miała na celu ujednolicenie liturgii po Soborze Trydenckim i stała się fundamentem tzw. „Mszy Wszechczasów”, czyli Mszy trydenckiej, odprawianej w języku łacińskim według ściśle określonego porządku.
Dlaczego św. Pius V ustanowił jednolity ryt Mszy?
Po okresie reformacji i dużych różnic w sprawowaniu liturgii w różnych częściach Europy, Sobór Trydencki (1545–1563) podjął decyzję o uporządkowaniu i ujednoliceniu rytu rzymskiego. Papież Pius V, korzystając z autorytetu soboru, wprowadził jednolity mszał, który obowiązywał przez wieki jako standardowa forma liturgii katolickiej.
Bulla „Quo primum” i jej znaczenie
- Jednolitość liturgii – Dokument ten określał, że wszystkie Msze Święte w Kościele łacińskim powinny być sprawowane według nowego Mszału Rzymskiego.
- Ochrona przed nadużyciami – W czasach reformacji wprowadzano różne lokalne zmiany w liturgii, a bulla miała zapewnić wierność tradycji apostolskiej.
- Zachowanie łaciny – Język łaciński został uznany za podstawowy język liturgii, co miało podkreślać jej uniwersalny charakter.
Msza Trydencka w historii Kościoła
Przez wieki Msza Święta trydencka była dominującą formą sprawowania Eucharystii. Zmieniło się to dopiero w XX wieku wraz z reformą liturgiczną Soboru Watykańskiego II (1962–1965), który wprowadził nową formę rytu rzymskiego – Mszę Novus Ordo, sprawowaną w językach narodowych.
Msza Trydencka dzisiaj
Pomimo reform Soboru Watykańskiego II, wielu wiernych wciąż uczestniczy w tradycyjnej Mszy Świętej. Papież Benedykt XVI w 2007 roku w motu proprio Summorum Pontificum przywrócił możliwość swobodnego celebrowania Mszy trydenckiej jako „nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego”. Natomiast w 2021 roku papież Franciszek ograniczył jej sprawowanie w dokumencie Traditionis custodes, argumentując potrzebę większej jedności w Kościele.
Podsumowanie
Decyzja św. Piusa V o ustanowieniu jednolitego rytu Mszy Świętej miała ogromne znaczenie dla historii liturgii katolickiej. „Msza Wszechczasów” przez stulecia kształtowała duchowość wiernych i była fundamentem życia Kościoła. Dziś nadal budzi wiele emocji, stanowiąc symbol katolickiej tradycji i ciągłości wiary. 450 lat po jej ustanowieniu wciąż jest źródłem inspiracji dla wielu katolików na całym świecie.
